Zamacola Tailer Etxea

Industria-bitxi bat

Tailer-etxe kasurik onena eta bakarra da Eibarren.

Horrez gain, barnealdean XX. mendearen hasierako makineria guztia dauka, energia hidraulikoaren bidez egindako polea eta barreria sistema baten bidez mugitua. Makinaz osatutako bi lerro paralelo, zeintzuetan harri-zulatzaile kanoidunak, zurruntzaileak, zuzentzaileak, leuntzaileak… aurkitzen ditugun, hori guztia leihate handiko industria-eraikin apal baten barruan eta Ego ibaiaren ondoan.

Hain zuzen ere, makina multzo honen osotasunari eusteko, monumentu izendatu zuten 2015ean.

Zamacola tailerreko lantokia jabearen etxearen beheko aldean dago, sarbidea baino beherago.

Gune heze eta ez oso argitsu horretan, kanoiak zulatzen ziren; horiek egiteko, aldez aurretik nahi zen luzeran moztutako sekzio biribileko altzairu trinkoko barrak erabiltzen zituzten. Horretarako, makina ugari erabiltzen ziren, indar hidraulikoaz mugiaraziak, bai eta entokaduraz eta poleaz egindako transmisio-sistema oso bat ere.

Kanoi-zulagailuak

Bi zulagailuok burdinazko barauts handiak zituzten, kiribilean bihurritutako mutur zorrotzekoak, barra zulatu eta eskopetaren hodia osatzeko. Bi zulagailu horietan 12 kalibre handiko kanoiak egiten ziren. Prozesu horretan hodia balea-olioaz hozten zen.

Zuzentzeko makinak edo tornuak

Zuzentzeko makinarekin kanoia artezteko lana egiten zen, kanoiaren kalibrea eta lodiera zehatz-mehatz torneatuz. Tailer honetan tornu unibertsal bat eta kanpoalderako lau tornu daude.

Kanpoko tornua:

Tornu unibertsala:

Otxabuak

Otxabua zuloen akabera egiteko doitasun handiko tresna bat da. Tailerrean lau otxabu daude, eta Eibarko Armagintzaren Museoan beste bat.

Tentetzeko makina

Tailerrean kokatutako makina honek beti argi naturaleko iturri batera begira egon behar zuen, leiho batera, adibidez, kanoiaren desbiderapenak kontrolatu ahal izateko, zeinak mailu txiki baten laguntzaz artezten ziren.

Eibarko Armagintzaren Museoan tailer honetako beste tentetzeko makina bat dago.

Fresatzeko makina

Kanoiek barrua arbastatzeko prozesu bat behar dute, kiribil forma jakin bat izan dezan, bala kanporatzea errazteko. Mekanizazio hori fresatzeko makina baten bidez egiten da. Makina horrek txirbila kanoitik erauzten du zuloa egiteko, eta ildaska forma jakin bat ematen dio.

Zulatzeko makina bertikala

Zulagailu bertikal finkoa, zeina zutabe baten bidez eutsita dagoen, eta zulatu behar dugun pieza jartzeko oinarri bat duen.

Ingudea

Burdina kolpeka lantzeko metalezko pieza txikia.

Poleak eta entokadurak

Ura Ego ibaiaren ibilguan biltzen zuten, desagertuta dagoen ur-errota baten bidez. Errotak ura ubide batetik –142,5 metroko luzera eta bi eta lau metro arteko zabalera aldakorrekoa zen eta lurpeko azken tartea kontserbatzen da– eramaten zuen kargatzeko andeleraino, tailer honen ondoan erantsita dagoen eta gaur egun garajea den gune baten azpira. Ura parrilladura batetik igarotzen zen eta gurpil horizontal bat birarazten zuen, mugimendua ardatz batera transmititzeko. Horrek ardatz horizontal nagusia mugitzen zuen. Ardatzak tailerraren sabai osoa zeharkatzen du eta egurrezko poleak ditu, larruzko transmisio-uhalen bidez makinetara konektatuta. Gerora, energia hidraulikoaren ordez motor elektriko bat erabiltzen hasi ziren, eta hori ere kontserbatzen da, baita martxa-kontrolak ere: makinaren abiadura aldatzea ahalbidetzen zuten palanka batzuk.

Sutegiko gunean ere entokadura bat kontserbatzen da, zeinak, lantegiko transmisio-ardatzari lotuta, gaur egun desagertuta dagoen esmeril-harri handi bati eragiten zion.

Laneko bankua eta tresnak

Banku hau 1980ko hamarkadan ezarri zen, sutegia desegin ondoren, gune horretan Zamacola familiarekin loturarik ez zuen arma-denda txiki bat jarri zutenean.

Hodietarako zerra

Zerra hau burdinazko hodiak mozteko erabiltzen zen, eta jatorrian sutegian erabiltzen zuten.

Turbina eta ardatza

Makina-etxearen solairuan ardatz eragile bertikala kontserbatzen da. Mekanismo horren bidez eragiten zitzaion turbinari, eta horrek energia helarazten zuen lantegiko makineriaren transmisiorako.