Oñati

Oñatiko industria burdinaren lanketarekin lotuta dago historikoki, iltze- zein sarraila-fabrika garrantzitsuekin, tradizionalagoak ahaztu gabe, hala nola saskigintza eta zurrategia. Herriaren orografia konplikatu, menditsu eta malkar zorrotzekoak ahalbidetu zuen haren ibaien inguruan errotak eta burdinolak ezartzea, lehenik, eta gero zentral hidroelektrikoak, enpresa garrantzitsuei zerbitzua emango zietenak, Unión Cerrajera de Mondragón-i adibidez. Meatzaritzak ere garrantzia izan zuen, Katabera-Udana guneko aztarnek adierazten duten bezala, Aizkorri mendiaren hegalean, Oñati eta Legazpi artean. Baina Oñatiko industria batez ere Zahor txokolateekin, CEGASA enpresaren Tximist pilekin, Ezpeletako aterkiekin, Betik zotzekin eta altzariak, etxetresna elektrikoak eta beste kontsumo-ondasun batzuk fabrikatzera dedikatutako beste fabrika askorekin lotzen da. Industria-ondarearen katalogo oso bat herri hau aparteko bihurtzen duten arkitektura ikusgarriekin.