Larrondo zerrategia

Familia-negozio bat

Zerrategi hau, Santiago eta Higinio Zabaleta Alustiza anaiek 1890ean eraikia, baserriko lanen osagarri zen jarduera baterako erabiltzen zen. 1960ra arte aritu zen lanean eta 2011n monumentu izendatu zuten.

Lasurtegi errekako ura desbideratzen zuen kanal baten bidez lortutako indar hidraulikoari esker mugitzen zen makineria. Uhal eta barreria sistema baten bidez transmititzen zuen mugimendua bi turbinatatik zerra zirkularretara eta zintazko zerretara, energiaren ustiapena optimizatuz gisa horretan.

Gaur egun, espazio interpretatibo moduan berreskuratu da, Larrondoko zerrategia, eta bisitatu daiteke zerrategiko hamar makinak martxan ikusteko.

Zurezko oholtza honen eraikuntza-soiltasunak makineria osoari eragiten dioten uhal eta poleen sistema konplexu bat ezkutatzen du. Larrondo baserriaren egitura osagarria da. Turbina nagusiaren ardatzaren mugimendua Lasurrategi errekaren ur-emariari esker jartzen da martxan. Bertakoen arabera, zerrategiak bere unerik onenean 14 makina izan zituen.

Gaur egun, hiru uhalek eragiten diete tresna hauen mekanismoei:

Tornua

1. uhalak jartzen du martxan tornu hau, zeina erreminten kirtenak, altzarien hankak eta abar egiteko erabiltzen den.

Arrabota

1. uhalak zura birrintzeko eta leuntzeko erabiltzen den hortzdun erreminta honi eragiten dio.

Zorrozkailua

1. uhalak lanabesak zorrozteko erabiltzen den harri handi hau eta tresneria hauskorragoa zorrozteko erabiltzen den esmeril bat mugitzen ditu.

Zerrak

Zura zabalera eta luzera jakinetan mozteko makinak. Horiek 1. uhalarekin jartzen dira martxan.

Leuntzeko makina

1. uhalak zurari azken ukituak eman eta leuntzeko erabiltzen den tresna honi eragiten dio.

Zulatzeko makina

Zuloak egiteko erreminta, zeina 1. uhalari esker jartzen den martxan.

Errota txikia

1. uhalak abiarazitako errotatxoa.

Zerra zirkularra

2. uhalak zerra zirkular bat jartzen du martxan; halakoak egurra luzetara eta zabaletara neurri jakinetan mozteko erabiltzen dira.

Zinta-zerra

3. uhalak zinta-zerra bat jartzen du martxan; halakoak zuhaitzetako enborretatik taulak eta habeak lortzeko erabiltzen ziren. Enborrak errailen gaineko orga batean finkatu eta zerrara hurbiltzen dira, eta moztu beharreko taularen lodiera orgaren mekanismoaren bidez erregulatzen da.