Koloso bat itsasadarrean

Amerikar erako upel-labe hau, txapa soldatuzko armazoiduna, 1959an eraiki zen eta 1995era arte aritu zen lanean.
Hartan, burdin mea arrabio bihurtzen zen, altzairutegiko LD eraldatzaileak elikatzeko erabiltzen zen burdin urtua, eta iragaztontzia erabiltzen zen lingotetxoa fabrikatzeko.

Instalazioak itxi zirenean, Altos Hornos de Vizcaya enpresak desagertzera kondenatuta zeudela zirudien, baina azkenean 1. Labe Garaia eraisketatik salbatu zen, bere kideek baino zorte hobearekin.

Une horretatik aurrera haren historiaren beste fase bat hasi zen, oraingoan euskal kultura-ondarearen parte moduan: monumentu izendatu zuten 2005ean eta, partzialki birgaitu ondoren, gaur egun proiektuen zain dago balioetsi dadin.

ONDARE HIGIGARRIA

Labe garaia 1.

Ondare higigarria

Ondare higigarria

Labe Garaia 80 metro inguruko altuera eta 18 metro inguruko diametroa duen makina handi bat da. Barruan burdin mea urtzen zen, zeina arrabio bihurtuta irteten zen, gero altzairua egiteko.

Zenbait zati ditu:

Materialak kargatzeko skipa edo arrapala.

Mearen, gehigarrien eta kokearen kargak garraiatzeko, bagoneta bat erabiltzen zen, dibidieta batez mugituta, plano makurtu batean zehar, lurreko hobi batetik labearen goiko alderaino (irenspidea).

Irenspidea

Upelaren goiko aldean. Materialak sartzen dira hortik. Irenspidea hermetikoki itxita dago metalezko tapa koniko baten bidez.

Hodi biltzaileak.

Irteera-hodiek biltzen dituzte labeak sortutako gasak. Hodiok binaka jarrita zeuden, eta gasak arazketa lehorrera eramaten zituen biltzailera iristen ziren. Ondoren, zati bat berogailuak berotzeko berrerabiltzen zen. Hona hemen labearen nukleo nagusiaren zatiak.

Upela

Kono moztuko forma du eta labearen unitaterik altuena da); sabela (tresneriaren eta upelaren arteko zatia da

Sabela

Tresneriaren eta upelaren arteko zatia da

Etalajea

Arragoaren gainean dago.

Arragoa

Material urtuen, arrabioaren eta zeparen tanga. Arragoa zilindrikoa da, eta horma batean amaitzen da, zeinetan metal urturako irteera-zuloa dagoen

Irteera-zuloa

Arrabioa ateratzen den tokia. Ireki eta ixteko, zulagailu pneumatiko bat eta kanoi elektriko bat erabiltzen ziren.

Zeharzuloa

Zepa ateratzen den tokia. Erretenetatik irteten zen, eta kanal horietatik zepa koilara batzuetara isurtzen zen.

Haizebideak

Arragoaren gainean. Horietatik sartzen da aurrez berogailuetan berotutako aire konprimatua, errekuntza aktibatzen duena.

Didier motako hiru berogailu

31 metroko altuera dute, tiro behartukoak dira eta 21.247 m2-ko azalera du horietako bakoitzak.